Minggu, 12 April 2020

BUAT NE'EBÉ DADA-IIS NO MORIS HOTU-HOTU SEI MATE MAIBÉ MATE LA'OS HOTU-HOTU



Mate

Naturalmente buat hotu-hotu iha mundu ne'ebé dada-iis no moris sei mate maibé hotu-hotu mate dala ida no hotu ka mohu dala ida, ne'e lae ! hotu-hotu sei mai tuir nian dalan, la'o tuir nian dalan, fila tuir nian dalan, idak-idak iha nia segredu rasik maibé to'o iha finalidade ida hotu-hotu iha koridór ida mate, la iha ida mak mak bele iha poder hodi hakat liu, la iha ida mak bele hases-an, hakarak ka lakohi hotu-hotu ne'ebé dada-iis no moris tenki liu ho modelu ne'ebé diferente iha koridór ka dalan ne'e.

Buat hotu-hotu ne'ebé iha mundu dada-iis mak hanesan Ema dada-iis, Lafaek dada-iis, karau dada-iis, ikan dada-iis, samean dada-iis, kuda dada-iis, Elefante dada-is, nst... no hirak ne'ebé moris mak hanesan Ai moris, Ai-funan moris, Duut moris, nst... ita tenki konsiénte katak la'os de'it Ai, Duut, Ai-funan de'it mak moris maibé animál rasional no animál irasionál mós moris só diferente iha dada-iis no seluk labele dada-iis.

Naturalmente Buat hirak ne'ebé dada-is no moris sei mate maibé mate la'os hotu-hotu tanba ema hotu-hotu sei mate maibé mate la'os ema hotu-hotu, Lafaek hotu-hotu sei mate maibé mate la'os lafaek hotu-hotu, karau,kuda lekirauk hotu-hotu sei mate maibe mate la'os hotu-hotu, Ai hotu-hotu sei mate maibé mate la'os Ai hotu-hotu, Duut hotu-hotu sei mate maibé mate la'os duut hotu-hotu. ezemplu ema ida naran Platão mate klaru nia mate maibé mate la'os ema hotu-hotu só nia de'it tanba ema seluk sei moris hela. Ai-hali ida mate klaru ai ne'e mate maibé mate la'os Ai hotu-hotu tanba ai seluk sei moris ema.

Realmente buat hotu-hotu ne'ebé dada-iis no moris sei mate maibé mate ho modelu diferente, ema hotu-hotu sei mate maibé balun mate ho moras, balun mate ho tara-an, malun mate ema seluk mak taa ho katana no sona ho tudik, balun mate mout iha tasi laran, balun mate kareta no motor soke, balun mate monu ho aviaun  nst... Lafaek hotu-hotu sei mate maibé mate balun ema mak oho, balun mate bee la iha, balun nia maluk mak tata too mate, balun moras mak mate, nst.. kualker animál rasionál no irasional sira hotu-hotu mate ho modelu la hanesan.
Ai hotu-hotu sei mate maibé mate ho modelu ne'ebé diferente, balun mate tanba bee la iha, balun mate ema mak hasai hotu kulit, balun mate tanba bainloron ne'ebé naruk, nst...Duut hotu-hotu sei mate maibé mate ho modelu  diferente, balun mate tanba ema mak sunu, balun mate tanba bee la iha, balun mate tanba bee barak liu, nst...

tanba ne'e Lalika tauk, lalika fuan-taridu, lalika hanoin barak tanba ita haree rasik ona iha mundu real ida ne'e hodi halo ita hatene ona katak buat hotu-hotu ne'ebé dada-iis no moris sei mate só iha diferente de'it modelu ida-idak nian mate tanba idak-idak mai ho nia natureza rasik, fila ho nia natureza rasik.

Atu remata pajina ida ne'e ha'u foti liafuan balun husi Bíblia no husi filozofu sira nian ne'ebé hateten kona-ba mate, mak hanesan:

Haidegger hateten nu'une " Buat hotu-hotu ne'ebé moris iha mundu, moris ba mate, Mate ne'e posibilidade ida ne'ebé ema hotu-hotu iha, ohin loron lalika tau importansia ba mate tanba sa preokupa ema seluk nia mate la preokupa bainhira mak ita mate, konsiénte katak mate iha halo ita nia moris ida ne'e  iha maibé la iha sentidu no signifiku tanba mate la ida mak muda no hakat liu, mate pasajen ida hodi fila ba fatin ne'ebé uluk ita mai".

Chico Maulohi hateten nu'uné "Nu'udar ita ema moris idak-idak tuir nia dalan, Bainhira mate hotu ona, ita sei latan iha rai nian okos no buat hotu-hotu mak durante ne'e ita uza hela iha rai nia leten". 

Iha Bíblia Livru Gênesis kapítulu 7 versíkulu 21-22 hateten "nu'une buat hotu-hotu ne'ebé moris, ne'ebé book an, manu sira ne'ebé semo ka iha rai no animál sira ne'ebé iha rai sira iha mundu inklui ema hotu-hotu sei mate; 
mate ba buat hotu-hotu ne'ebé dada-iis iha nia moris iha mundu ida ne'e".
iha Bíblia Livru Roma kapítulu 10 versíkulu 9 hateten nu'une " kuandu rekonese ho ó nian ibun katak Jesus mak maromak no ó fuan fiar katak maromak hasai husi nia entre ema hotu-hotu ne'ebé mate mak ó sei hetan salvasaun.
Roma kapítulu 6 versíkulu 7 hateten nu'une " semak mate nia livre ona husi sala.

tanba ida ne'e lalika tauk mate tantu moras ne'ebé perigu liu ita la iha ai-moruk uza hodi  kura maibé fiar ha'u, ó, nia, sira, ita, imi, ami ba idak-idak nia maromak. 

liafuan bai-bain ema ko'alia nu'une:
"MATE OHIN MATE ABAN HANESAN DE'IT"
importante liu mak fiar metin ba maromak hodi nu'une bainhira mate sei hetan fatin ne'ebé di'ak hamutuk no kontenti ho nia iha fatin santu to'o rohan laek.






Rabu, 01 April 2020

PROTESTANTE TOTALMENTE LA FIAR UMA-LISAN NU'UDAR LULIK

PROTESTANTE TOTALMENTE LA FIAR UMA-LISAN NU'UDAR LULIK






Presiza Lee to'o hotu hafoin julga la'os haree tema julga dadaun.


Ema hotu-hotu iha mundu konsiénte katak fiar ne'e direitu la'os dever ho ida ne'e mak ema ida-idak iha direitu atu fiar buat saida de'it,  tanba ne'e mak ohin loron ema nia fiar diferente.

iha pajina ida ne'e sei ko'alia de'it  konseitu ne'ebé mak hatuur ona iha leten, atu hatene no kompriénde oituan kona-ba konseitu hirak ne'e mak ita sei hahú ho kestaun sira hanesan:  Saida mak fiar ? saida mak Protestante ? saida mak uma-Lisan ? saida mak Lulik ? Tanba sá Protestante totalmente La fiar  Uma-Lisan nu'udar Lulik ? tuir mai ita ba haree konseitu ida ba ida ho hanoin sira tuir mai ne'e. husu ba leitór sira keta simu de'it buat ne'ebé hakerek ona ne'e maibé halo analiza no buka hatene klean liu tan.

Liafuan FIAR husi lian tetún, husi lian Portugués FÉ, husi  latin FIDES no husi lian seluk tan mezmu liafuan hirak ne'e la hanesan maibé iha  sentidu ne'ebé hanesan. 
Fiar/Fé/Fides katak "konfiansa; senti no hanoin metin ba buat ruma ne'ebé loos mezmu abstratu ka konkretu", ida ne'e mak signifikadu husi fiar.
No ita tenki konsiente katak FIAR ne'e naturalmente belit ba ema hotu-hotu ne'ebé moris maibé nu'udar direitu ida ba ema idak-idak hodi ezerse sira-nia FIAR. tuir mai ita ba haree fali konseitu sira seluk.

PROTESTANTE nu'udar Relijiaun ida ne'ebé hases an husi Relijiaun Katólika Roma iha Sekulu XVI, Reforma husi Martinho Lutero simboliza ho teze 95 iha loron 31 fulan Outombru 1517 iha Alemanha. Ba RELIJIAUN PROTESTANTE nian Doutrina ida entre hirak seluk mak SOMENTE BÍBLIA MAK NU'UDAR FONTE  BA FIAR. Atuálmente Relijiaun Protestante nu'udar mós relijiaun ida konesidu iha mundu hanesan mós ho relijiaun hirak seluk. Ita tenki Konsiente katak Relijiaun Protestente so FIAR de'it ba MAROMAK SANTISIMA TRINDADE ka AMAN_OAN_ESPIRUTU-SANTU la iha tan buat seluk ke sira atu fiar. tuir mai ita haree fali konseitu sira seluk.

UMA-LISAN husi liafuan tetún ne'ebé kompostu husi konseitu rua mak UMA katak Konstrusaun ida ne'ebé kompostu husi Ai-riin, didin-lolon, odamatan, janela, kuartu, no kakuluk ne'ebé uluk taka ho tua-tahan, Nu-tahan, akaderu-tahan no duut ne'ebé ho modelu ain-as ka badak konforme ema harii, ohin loron era modernu ema taka ona ho kalen no buat hotu-hotu uza ona besi. LISAN katak kostume; toman ne'ebé Oralmente konta. Ho ida ne'e mak toman ema nian konta historia ne'ebé uluk beiala sira harii uma ikus jerasaun ba jerasaun mós tomak ona ho historia ne'e ikus fó kaben tiha konseitu rua ne'e mak UMA-LISAN ne'ebé signifika katak fatin hamulak ba beiala sira no rai sasan lulik sira. Tenki konsiente katak sasan ne'ebé rai iha Uma-lisan laran ne'e mesak sasan sira ne'ebé uluk uza husi beilala sira nian de'it mak hanesan Surik, katana, tudik, lafatik, belak,rota, bua, malus,tais feto,tais mane, mortein, sana-rai, Ahi-matan, no seluk tan ne'ebé beiala sira rai hela iha uma. tuir mai ita ba haree fali konseitu hirak seluk.

LULIK katak buat ne'ebé la bele kaer no labele haree só fiar no  hamtauk de'it. tenki konsiénte katak konseitu ne'e sentidu luan tebes ho ida ne'e mak konseitu ne'e la'os de'it uza ba materiais  sira. 
ita hatene ona konseitu xave ida ba ida ho nian sentidu sira. tuir mai ita ba haree resposta ba kestaun ida ikus nian. dala ida tan keta simu deit saida mk hakerek iha ne'e maibé presiza ba buka hatene no halo analiza hodi hetan resposta loloos.

kestaun ikus liu mak ne'e Tanba sá Protestante totalmente La fiar  Uma-Lisan nu'udar Lulik ? tanba  Relijiaun Protestante úniku Bíblia mak nu'udar fonte  ida ba fiar hodi hetan salvasaun. iha Bíblia hateten Adora maromak mesak ida de'it ka  fiar de'it ba Maromak santisima trindade ka Aman_Oan_Espiritu-Santu la iha tan buat seluk mak sarani sira husi Relijiaun Protestante atu fiar. ita tenki konsiénte katak sarani sira husi relijiaun Protestante mós hadi'a duni uma ne'ebé beiala sira husik hela hodi sira hela ba maibé sira la'os hadi'a atu bolu fali Uma-Lisan ne'e nu'udar lulik no sira mós la bolu uma-lisan só bolu uma.

Rajaun sira ne'ebé halo sarani husi Relijiaun Protestante  totalmente la fiar UMA-LISAN nu'udar LULIK mak iha  Maromak nian Liafuan ne'ebé hakerek iha Bíblia hanesan tuir mai ne'e:

A.  Iha Bíblia Livru Exódo Kapítulu 20 Versíkulu 1 to'o 17 kona-ba  Maromak nia ukun fuan sanulu (10), ne'ebé hakerek iha mandamentu númeu 1 no 2 katak:
1.Adora Maromak Mesak ida de'it,  (la iha tan Maromak seluk iha hau-nia oin)
2. Lalika halo ba ó estatua no imajen ne'ebé ho  modelu ruma hanesan iha lalehan, iha rai no iha rai nia okos no iha bee ne'ebé iha rai nia okos atu ó adora.

B. Iha Bíblia Livru Gênesis Kapítulu 1 Versíkulu   26 to'o 28 kona-ba Maromak kria Ema no Maromak fó Poder ba ema.hateten nu'une:
1. Versíkulu 26, ema nu'udar imajen husi maromak nian ne'ebé iha Poder tomak ba ikan sira iha tasi, Manu sira ne'ebé semo ka animál sira ne'ebé iha mundu no ema iha poder tomak ba buat hotu-hotu ne'ebé iha mundu.
2. Versíkulu 27, Maromak halo ema tuir nia illas ka imajen tantu feto no mane.
3. Versíkulu 28, maromak fó bensaun ba ema no hateten Imi nian jerasaun sei aumenta no nakonu iha mundu no imi iha poder tomak ba ikan sira iha tasi no manu sira ne'ebé semo no ba animál no buat hotu-hotu ne'ebé iha mundu.

C. iha Bíblia livru  2 Reis Kapítulu 17 Vesíkulu 12, hateten: Sira adora ba ídolu ne'ebé Maromak hateten tiha ona katak keta halo hanesan ne'e.

D. iha Bíblia Livru  1 Timóteo Kapítulu 4 Versíkulu 7, hateten : hadook an husi superstisaun no historia mitos sira husi beiala sira, Treinu ita-nia an halo orasaun.

E. iha Bíblia livru Exôdo Kapítulu 34 versíkulu 14, hateten:  tanba ne'e ó Lalika seriu fiar ba buat seluk tanba Maromak nu'udar maromak ida ne'ebé siumentu (Cemburu).

F. iha Livru Efesiós Kapítulu 5 Versíkulu 8, hateten: Klaru katak uluk ó iha nakukun laran maibé agora ó iha naroman tanba Maromak, ho ida ne'e moris ba nu'udar naroman oan.

Konsiente katak la'os de'it Livru ho kapítulu no versíkulu hirak ne'ebé hakerek iha leten ne'e de'it mak halo Sarani Protestante sira la fiar totalmente Uma-lisan nu'udar lulik maibé iha seluk tan ne'ebé haforsa sira nian fiar. bele direitamente  loke iha Biblia lee hodi kompriénde di'ak liu tan.

Antes remata hakerek ida ne'e atu hateten de'it katak Hahún uluk, Agora no aban-bainrua sarani sira husi relijiaun Protestante nafatin la fiar uma-lisan nu'udar Lulik tanba Doutrina Relijiaun Protestante nian metin ona iha ema hirak ne'ebé iha fiar iha relijiaun ne'e nian hanoin no nian fuan.
»tanba iha Maromak nian ukun fuan sanulu hateten fiar Maromak mesak ida de'it, entaun tanba sá fiar, adora no tauk tan buat seluk nu'usa la tauk maromak.

»Maromak fó ona konfiansa ba ema hodi iha poder tomak ba buat hotu-hotu iha mundu tanba sa ba fiar fali uma ne'ebé uluk beiala sira halo hodi hela no fiar fali sasan sira ne'ebé beiala sira uza hodi servisu, hodi han, hodi tein nst...Maromak hirus haree hahalok sira hanesan nee no Maromak siumentu haree hahalok ema nian hanesan nee.

»Maromak hateten tiha ona katak keta adora ídolu no fiar historia mitos husi beiala sira tanba sá nafatin fiar no adora buat hirak ne'e.

»Biblia hateten Klaru katak uluk imi iha nakukun laran mak fiar ba ídolu no Fiar ba historia mitus sira ne'e maibé agora imi iha naromak ona fiar ba maromak mesak ida de'it no moris tuir nia liafuan sira tanba Maromak nia liafuan hateten hau mak liafuan no liafuan mak hau tanba ne'e moris no la'o tuir ba hau-nia liafuan sira ne'e.

*Fiar ba maromak mesak ida de'it;
*Maromak fó ona konfiansa ba ema hodi iha poder ba buat hotu-hotu iha mundu;
*Klaru Uluk ó moris iha nakukun maibé agora ó moris iha naromak tanba maromak.

Tanba rajaun balun ne'ebé  hatuur iha leten ne'e mak halo Protestante la fiar totalmente uma-Lisan nu'udar lulik.

#dala ida tan ita tenki konsiénte katak fiar ne'e direitu la'os dever;
# tenki konsiente katak sarani Protestante hadi'a uma ne'ebé  husik hela beiala sira atu sira hela ba maibé sira labolu uma-lisan nu'udar Lulik, so sira bolu uma de'it no sira mós la halo rituais.
#tenki konsiénte katak Protestante mós Valoriza kultura nu'udar identidade iha rai ne'e nian, so sira la halo,  la adora, la fiar rituais sira ne'ebé ema pratika.

ha'u lakontra, latrata  no la hanoin at ba kualker fiar ne'ebé ema ida-idak iha tanba ha'u konsiente fiar ne'e direitu la'os dever. importante mak respeitu malu, hadomi malu, iha rai ida ne'e.  Ita hotu-hotu konsiente ona katak la iha relijiaun ida hanorin nia sarani sira halo buat ne'ebé kontra ema seluk nian direitu, nian sentimentu, pensamentu no hakarak.

MAI ITA HAMUTUK HARII MUNDU REAL IDA NE'E HANESAN IHA LALEHAN.